الغدیر
اَلْغَدیر فِی الْکِتابِ وَ السُّنّه وَ الْاَدَب، معروف به الغدیر کتابی به زبان عربی با موضوع اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علی(ع) در واقعه غدیر، نوشتهعبدالحسین امینی. کتاب در ۱۱ جلد تنظیم شده و جلد نخست، به بررسی سند حدیث غدیر اختصاص دارد. امینی حدیث غدیر را یقینآورترین و متواترترینحدیث منقول از پیامبر(ص) میداند. وی بدین منظور سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن چهاردهم قمری با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر میکند. او در جلد اول نام ۱۱۰ تن از صحابه پیامبر و ۸۴ تن از تابعانِ روایتکننده واقعه غدیر را گردآورده است. امینی در شش جلد بعدی، شاعران غدیر را معرفی و اشعار آنها را نقل کرده است. او در جلدهای پایانی، ضمن ادامه معرفی شاعران غدیر، به برخی از اختلافات شیعه و اهل سنت مثل جایگاه خلفای سهگانه و نقدهای شیعیان بر آنها، فدک، ایمان ابوطالب، تحلیل رفتارهای معاویه بن ابوسفیان و… میپردازد.
علامه امینی برای نوشتن این کتاب به کتابخانههای کشورهای مختلف از جمله هند، مصر و سوریه سفر کرده است. چنانکه علامه امینی گفته، او بیش از صد هزار کتاب را دیده و بیش از ده هزار کتاب را مطالعه کرده است. نوشتن کتاب الغدیر بیش از ۴۰ سال طول کشیده است. درباره الغدیر کتابها و پایاننامههای متعددی نوشته شده است. همچنین موضوعات مطرحشده در الغدیر به صورت یک مجموعه موضوعی در ۲۷ جلد منتشر شده است.
مجلدات یازدهگانه الغدیر، از زمان تألیف تاکنون بارها به چاپ رسیده است. در حال حاضر، دو چاپ عمده از این کتاب موجود است:
- چاپ قدیم الغدیر: تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ق؛ بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۸۷ق. این چاپ بارها به شیوه افست منتشر شده است.
- تحقیق «مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه» که نخستین بار در سال ۱۴۱۶ق چاپ و نشر یافته است. این چاپ همراه با تحقیق و حروفچینی دوباره و توضیحات و ارجاعاتی در پاورقی انتشار یافته است.[۲۶]
الغدیر به زبانهای فارسی، اردو و انگلیسی ترجمه شده و خلاصه آن به زبانهای عربی، فارسی، اردو و ترکی استانبولی انتشار یافته است.[۲۷]
از کارهای دیگری که برای این کتاب صورت گرفته، نگارش فهرست اعلام و موضوعات (با عنوان «علی ضفاف الغدیر» و «المنیر فی فهارس الغدیر») و نیز استدراکاتی است که سید عبدالعزیز طباطبایی، با عنوان «علی ضفاف الغدیر» گردآورده است. همچنین کتابهای گوناگونی با اقتباس از الغدیر به زبان فارسی و اردو نوشته شده است.[۲۸]
مباحث گوناگون الغدیر، همچون بحث متعه و احتجاج حضرت امیر به حدیث غدیر، جداگانه چاپ شده و همچنین کتابهای «سیری در الغدیر» نوشته محمدهادی امینی به فارسی، و «فی رحاب الغدیر» نوشته علی اصغر مروج خراسانی به عربی، گزیده اهم مباحث الغدیر را دربردارد.[۲۹]